Open einde regelingen algemeen
De gemeente is op basis van diverse wet- en regelgeving verplicht om hulp of assistentie te verlenen. Dit worden ook wel de open einderegelingen genoemd. De middelen die voor deze regelingen beschikbaar zijn in de begroting kunnen niet toereikend zijn om de werkelijke aanvragen te dekken, indien de vraag onverwacht sterk stijgt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het minimabeleid (waaronder de bijzondere bijstand), de gemeentelijke schuldhulpverlening, Wmo-maatwerkvoorzieningen (zoals hulp bij het huishouden en Begeleiding), bijstandsuitkeringen, de taken die zijn belegd bij IJmond Werkt! in het kader van de Participatiewet en de uitvoering van de Jeugdwet.
Verwacht wordt dat de kosten voor het Sociaal Domein zullen toenemen. Onder andere door de ontwikkelingen op het gebied van de zorgvraag en de invoering van het abonnementstarief.
Open einde regeling: Jeugdwet ontwikkeling zorgvraag
Er is al jaren een stijging zichtbaar van de zorgvraag op gebied van de Jeugdwet. We zien het aantal cliënten stijgen, maar ook de intensiteit en duur van zorgtrajecten. Daarmee zien we de kosten ook toenemen. Los van de omvang van de totale zorgvraag, is er ook een groeiend aantal jongeren voor wie zeer intensieve zorg nodig is. Deze zorg kent zeer hoge kosten per jongere. Deze dure cliënten dragen in steeds grotere mate bij aan de stijgende kosten op jeugdhulp. In 2021 wordt een pakket aan bezuinigingsmaatregelen op jeugdhulp ingezet, gericht op het inperken van de groei en doelmatiger inzetten van preventie ter voorkoming van zwaardere (dure) zorg. De eerste effecten hiervan zijn vanaf 2021 zichtbaar en zullen toenemen tot en met 2024.
Open einde regeling: Abonnementstarief
Een specifiek risico van de open einde regelingen is de eigen bijdrage voor Wmo; het abonnementstarief. Sinds 1 januari 2020 is het abonnementstarief definitief van kracht. Het abonnementstarief is een vast bedrag als eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen. Dit bedrag is maximaal € 19,- per maand. De inkomsten aan eigen bijdrage zijn door het abonnementstarief gedaald. Daarnaast leidt de aanzuigende werking van het abonnementstarief tot een stijging in het aantal voorzieningen. We zagen de stijging met name voor hulp bij het huishouden, begeleiding en woonvoorzieningen. De stijging is gemiddeld tussen 13% en 20%. Ook andere ontwikkelingen zoals langer zelfstandig wonen hebben invloed op de stijging. Deze ontwikkelingen zien we echter al een aantal jaar. De stijging in 2020 is hoog in vergelijking met eerdere jaren.
Wij gaan er vanuit dat het Rijk deze ontwikkeling onderkent en met maatregelen komt. Dit kan zijn een aanvullende vergoeding voor de gemeenten of het aanpassen van het beleid.
Tarieven jeugdhulp
Een aantal zorgaanbieders hebben bezwaar gemaakt tegen de door de gemeente gehanteerde normtarieven van zes productgroepen jeugdhulp. Na onderzoek door Berenschot bleken deze normtarieven inderdaad te laag. In 2020 is op deze producten een open house procedure gedaan, waarmee aanbieders nieuwe contracten konden verkrijgen. Per 15 september 2020 zijn deze nieuwe contracten ingegaan. Op basis van deze contracten, kunnen aanbieders anders dan nu, ook indirect cliëntgebonden tijd. De inschatting is – zoals meegenomen in de 1e Bestuursrapportage 2020 – dat de kosten op deze producten hierdoor in 2021 toenemen. Het budget is hiermee voor 2021 verhoogd.
Continuïteit zorg
Er zijn momenteel zorgen over de financiële weerbaarheid van een aantal jeugdhulp organisaties in de regio. Hierdoor kan de continuïteit van zorg aan kinderen en jongeren in de regio mogelijk in gevaar komen. Vanuit deze verantwoordelijkheid die de gemeente hierin heeft, monitoren de gemeenten in de jeugdhulpregio gezamenlijk, in nauw overleg met desbetreffende aanbieders, de financiële positie van de organisaties. Daar waar nodig worden de sturing- en toezichtmogelijkheden aangescherpt. Indien nodig ook in afstemming met de Jeugdautoriteit en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Nieuwe normbedragen onderwijshuisvesting
De gemeenteraad heeft in zijn vergadering van september 2019 de nieuwe Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs , incl. de verhoogde normbedragen, vastgesteld. De normbedragen zijn verhoogd om de prijsontwikkeling van de afgelopen jaren te compenseren, ook zijn de effecten van de nieuwe eisen in het bouwbesluit verwerkt. De hogere normbedragen hebben vooral effect op het nieuwe Masterplan Onderwijshuisvesting 2021-2037 / Integraal Huisvestingsplan 2021-2037. Het financiële effect is nog niet in te schatten.
BTW sport
Tot en met 2018 valt het gelegenheid tot geven van sport voor de gemeente onder het btw regime. Dit houdt in dat de gemeente btw afdraagt en de btw kan terug vragen. Vooral bij investeringen is dit gunstig. Deze voordelige regeling vervalt vanaf 2019.
De gemeenten worden gecompenseerd voor het nadeel. Toekenning van de compensatie is ongewis i.v.m. totale hoogte van aangevraagde subsidie, deze ligt boven het landelijk beschikbare budget. Uiterlijk 31 januari 2021 vindt per gemeente een herziening en vaststelling plaats. Dit kan betekenen dat een gemeente een extra uitkering krijgt, of dat er een bedrag wordt teruggevorderd.
Imagoschade
Als gevolg van incidenten in de eigen sportaccommodaties of elders in de regio kan er imagoschade optreden. Hierbij kan men denken aan legionella, agressiviteit, ernstige overlast, veiligheidsproblemen, etc. Het gevolg van deze schade is o.a. terugloop bezoek en inkomstenderving. De organisatie heeft maatregelen getroffen door werkafspraken en het werken met protocollen. Zo is het cruciaal hoe bij incidenten de communicatie naar alle betrokkenen verloopt.
Garanties / Borgstellingen / Achtervang borgstellingen
Dit is het risico dat een partij waarvoor Velsen borg staat niet meer aan zijn/haar verplichtingen kan voldoen. De gemeente Velsen staat borg voor leningen van diverse sportverenigingen tot een bedrag van € 398.000. Deze tellen voor 10% mee in het risico.